Hart- en vaatziekten: dodelijk, maar vaak te voorkomen
​Hart- en vaatziekten zijn wereldwijd de belangrijkste doodsoorzaak — ook in België sterft bijna 1 op 4 mensen eraan. In Leuven gaat het jaarlijks om meer dan 200 overlijdens. Toch blijkt uit een recente iVOX-studie dat bijna de helft van de Belgen het risico onderschat. En dat terwijl maar liefst 80% van deze overlijdens vermeden kan worden door risicofactoren zoals stress, roken, overgewicht, hoge bloeddruk en een te hoog cholesterolgehalte actief aan te pakken. Ook regelmatige lichaamsbeweging helpt het risico aanzienlijk te verlagen.

“Bijna de helft van de Belgen onderschat het risico op hart- en vaatziekten. Net daarom is sensibilisering zo cruciaal: wie zijn risico kent, kan er ook iets aan doen. Preventie blijft onze sterkste levensreddende ingreep”, stelt Rik Vanhoof, General Manager van de Belgische Cardiologische Liga.

Gezondheidsongelijkheid vergroot het risico op hart- en vaatziekten
​Voor sommige sociaal kwetsbare groepen in de samenleving – zoals mensen in armoede of met een migratieachtergrond – is het risico op chronische aandoeningen zoals hart- en vaatziekten nog groter. In steden, waar deze kwetsbaarheden vaker samenkomen, wordt dit risico extra zichtbaar. Volgens apotheker Marie Van de Putte, coördinerend bestuurder van het multidisciplinair netwerk Zorgzaam Leuven, is het dan ook belangrijk om verder te kijken dan alleen het medische: “Gezondheid is geen puur medische kwestie. Waar je woont, hoeveel stress je ervaart, en de mogelijkheden om gezond te eten en bewegen, bepalen mee hoe gezond je bent. Dat maakt gerichte acties in de eigen leefomgeving zo urgent en essentieel.”

Ook Prof. dr. Stefan Janssens, cardioloog UZ Leuven en voorzitter van de adviesraad HARTstad Leuven, onderstreept het belang van een brede kijk op gezondheid in de stad: “In steden zien we wereldwijd dezelfde uitdagingen: levensstijl, omgevingsfactoren en toegang tot zorg. Leuven toont hoe we daar samen een impact op kunnen realiseren, en inspireert zo andere Belgische en Europese steden.”

Met behulp van slimme data-analyse en input uit de wijken brengt HARTstad de gezondheidsnoden van elke buurt in kaart. Bestaande initiatieven zoals rookstopbegeleiding en beweegsessies aangevuld met nieuwe, aanvullende acties. Denk aan reanimatietrainingen voor ouderen, opleidingen voor zorgverleners en gerichte communicatiecampagnes.

Een belangrijke wetenschappelijke motor achter HARTstad Leuven is Prof. dr. Bert Vaes (KU Leuven). Via de leerstoel cardiovasculair populatiemanagement helpt hij de datagedreven aanpak mee vorm te geven: “De kracht van HARTstad Leuven zit in het combineren van data met menselijkheid. Dankzij de leerstoel cardiovasculair populatiemanagement kunnen we door data-analyse steeds exacter identificeren welke acties waar nodig zijn, waardoor onze interventies om de hartgezondheid aan te pakken slimmer en doeltreffender worden.”

Een cruciale schakel in dit verhaal zijn de buurtteams van zorgverleners. Zij voelen aan wat er leeft in de wijk, coördineren preventie en screenings, en zorgen voor een aanpak die dichtbij, vertrouwd en effectief is.

Dr. Ann Aerts, Head of Novartis Foundation en geboren in Leuven, ziet in HARTstad Leuven een voorbeeld voor andere steden: “HARTstad Leuven staat voor een vernieuwende kijk op hartgezondheid in de stad: gericht op samenwerking, op maat van buurten, en gestoeld op data uit de praktijk. Ik ben verheugd te zien dat Leuven een pionier en koploper is op het gebied van stedelijke cardiovasculaire gezondheid in Europa. De stad kan daardoor op Europees niveau als voorbeeld dienen van wat lokaal mogelijk is om de hartgezondheid van een bevolking te verbeteren en een mogelijke gezondheidskloof te dichten”

Iedereen kan een held zijn
​Maar wat als je hart toch faalt? Het project ‘Van omstaander tot held’ van de KU Leuven zoekt Leuvenaars die mee een digitaal platform willen uittesten. Krijgt iemand in de omgeving een hartstilstand, dan ontvangen deze burgerhulpverleners meteen een melding op hun smartphone en kunnen ze snel ter plaatse zijn. “Bij een hartstilstand maken de eerste minuten écht het verschil: hoe sneller er gereanimeerd wordt, hoe groter de kans op overleving”, reageert Marc Sabbe, urgentiearts bij UZ Leuven en hoofd van de Dienst Urgentiegeneeskunde van KU Leuven.

Tot slot onderstreept ook Bieke Verlinden, schepen van zorg en welzijn, het belang van samenwerking en inclusie: "Leuven is de eerste Europese HARTstad. We willen laten zien dat hartgezondheid voor iedereen belangrijk is. Voor elke bewoner in onze stad. Iedereen telt mee. Elke hartslag telt. We gaan samen aan de slag met gerichte acties, gebaseerd op data en onderzoek."